تاریخچه: مروری بر تاریخچه توتال فوتبال – میراث کرایوف فقید و همراهانش برای مستطیل سبز

بسیاری از ما هواداران فوتبال، تاکنون نام توتال فوتبال را شنیده‌ایم. توتال فوتبال یا فوتبال شناور، سبکی از فوتبال بازی کردن است. این سبک از کمتر از یک قرن پیش کلید خورد و به مرور، توسعه یافت. بسیاری از ما با شنیدن این نام، به یاد یوهان کرایوف فقید می‌افتیم و او را ترویج‌کنندۀ این سبک بازی می‌دانیم؛ اما به‌جز کرایوف، افراد زیاد دیگری نیز در گسترش آن نقش داشتند. حالا ما امروز در این مطلب می‌‌خواهیم علاوه‌بر آشنایی با توتال فوتبال، مروری بر تاریخچۀ آن نیز داشته باشیم. برای خواندن ادامۀ مطلب با ما در اسمارتین همراه باشید.

آشنایی با توتال فوتبال – هدف از اجرای این سبک چیست؟

توتال فوتبال سبکی برای حفظ چینش و ترکیب ابتدایی تیم است. در این سبک بازی همۀ بازیکنان به‌جز دروازبان، آزادی عمل دارند و طی یک مسابقه، در نقاط مختلفی از زمین بازی می‌کنند. درنتیجه هر بازیکنی می‌تواند در طول نود دقیقه، نقش مدافع، هافبک و مهاجم را ایفا کند؛ مانند مواقعی که یک مدافع میانی برای زدن ضربۀ سر به خط حمله اضافه می‌شود.

همچنین در توتال اگر بازیکنی پست خود را ترک کند، یکی از هم‌تیمی‌ها موظف به پر کردن جای خالی اوست؛ برای مثال فرض کنید که یک مدافع کناری، به کمک خط حملۀ تیم رفته است؛ اما بازیکنان حریف توپ را می‌گیرند و ضد حمله‌ای را از فضای خالی آن مدافع پیش‌تاخته، آغاز می‌کنند. در چنین شرایطی، یکی از بازیکنان نزدیک به توپ، جای خالی مدافع کناری را پر می‌کند و کار دفاعی را انجام می‌دهد.

در فوتبال شناور، شیوۀ بازی کردن بازیکنان بر پایۀ انعطاف‌پذیری و پاس‌کاری است. آنها با جابه‌جایی‌ها و پاس‌های متوالی، توپ را به جلو می‌برند. این شیوۀ بازی، تمرکز بازیکنان حریف را تضعیف و آنها را خسته می‌کند. درنتیجه تاکتیکی بسیار مفید و کاربردی به حساب می‌آید.

اما اجرای توتال فوتبال نیز، سختی‌های مخصوص به خود را دارد و هر تیمی قادر به اجرای آن نیست. برای نتیجه دادن این سبک، سرمربی باید آن را به بهترین شکل ممکن پیاده کند. بازیکنان نیز باید از هوش، قدرت بدنی کافی و مهارت‌های مختلف فردی، برخوردار باشند؛ برای مثال یک مهاجم باید کشش و قدرت بدنی زیادی برای حرکت در نقاط مختلف زمین داشته باشد. او همچنین باید مهارت‌های دفاعی قابل قبولی نیز داشته باشد تا در صورت نیاز، جای خالی مدافعان تیم خود را پر کند. به عکس یک مدافع نیز باید مهارت‌های هجومی خود را تا حد لازم تقویت کند.

در پیاده کردن توتال، هافبک‌ها نقش بسیار مهمی دارند. آنها به‌خاطر حضور در میانۀ میدان، باید نقاط مختلف زمین را زیر نظر داشته باشند و جاهای خالی را خیلی سریع پر کنند.

در طول تاریخ فوتبال، باشگاه‌های بسیاری از توتال فوتبال استفاده کردند و تغییرات زیادی در آن دادند. در ادامه مروری بر تاریخچۀ این سبک از زمان ابداع تا عصر حاضر، خواهیم داشت.

توتال فوتبال در دوران اولیۀ خود

جرقه‌های ابتدایی توتال فوتبال، در دوران سرمربیگری جک رینولدز در آژاکس زده شد. رینولدز در سال ۱۸۸۱، در انگلستان متولد شد و دوران بازیگری خود را در باشگاه‌های مختلف جزیره سپری کرد. او پس از بازنشستگی در سال ۱۹۱۱، سرمربیگری را آغاز کرد و در سه دورۀ چند ساله، بر روی نیمکت آژاکس نشست. مرد انگلستانی در این باشگاه، توتال را ابداع و اجرا کرد. در آن زمان میان بازیکنان، مشکلات و ناهماهنگی‌های بسیاری برای اجرای این سبک تازه وجود داشت؛ اما به‌طور کلی توتال برای آژاکسی‌ها مفید واقع شد و هشت قهرمانی در لیگ هلند را برای آنان به ارمغان آورد.

هوگو میشل نیز از تاکتیک‌های رینولدز در اوایل دهۀ ۱۹۳۰ در تیم ملی اتریش استفاده کرد. این تیم در آن زمان ستارگان بسیاری را اختیار داشت. به‌طوری که به آن‌، لقب تیم شگفت‌انگیز را دادند. بهترین بازیکن تیم شگفت‌انگیز، ماتیاس سیندلار بود. او بدنی نحیف و قدی کوتاه داشت؛ ولی به‌خاطر ذهنیت خلاق و چابکی بسیار بالای خود، به خوبی توتال را به نمایش می‌گذاشت.

اتریش در جام جهانی ۱۹۳۴ به پیروزی‌های پرگلی مقابل مدعیان بزرگ اروپایی رسید؛ اما در نیمه‌نهایی این رقابت‌ها، طی دیداری خشن و پرحاشیه، با یک گل از ایتالیا شکست خورد. اتریشی‌ها پس از اتمام جام جهانی، با مشکلات زیادی مواجه شدند و دیگر به روزهای اوج خود بازنگشتند.

ریورپلاته دومین باشگاهی است که از توتال فوتبال استفاده کرد. این باشگاه تا قبل از آشنایی با این سبک، باشگاه بزرگی نبود و افتخارات زیادی نداشت؛ اما در دهۀ ۱۹۴۰ با استفاده از توتال، پا به دورۀ تازه‌ای از تاریخ خود گذاشت و به افتخارات داخلی و بین‌المللی بسیاری رسید. در آن زمان، بزرگانی همچون آلفردو دی استفانو نیز در ریورپلاته بازی می‌کردند.

بیست سال پس از عملکرد درخشان اتریشی‌ها در جام‌ جهانی ۱۹۳۴، مجارها نیز از سبک بازی آنها الگوبرداری کردند. آنها با این کار، قهرمان المپیک و نایب قهرمان جام جهانی شدند. بدون شک آن زمان، بهترین دوران فوتبالی مجارستان در طول تاریخ به حساب می‌آید.

طبق گفتۀ برخی از منابع، تیم سانتوس برزیل نیز در دهۀ ۱۹۶۰ از توتال استفاده کرد و به چندین جام‌ دست یافت.

رینوس میشل و یوهان کرایوف؛ تاثیرگذارترین پیروهای توتال فوتبال

توتال فوتبال در اوایل قرن بیستم میلادی کشف شد و تا اواسط قرن، تیم‌های بسیاری از آن استفاده کردند؛ اما این سبک تازه، در آن چند دهه به شهرت جهانی نرسید و پیشرفت زیادی نکرد؛ تا اینکه در سال ۱۹۶۵ در خاستگاه ابتدایی خود یعنی آژاکس، دوباره احیا شد. در آن زمان رینوس میشل سرمربی آژاکس بود. میشل چند سال زیر نظر رینولدز بازی کرده و با فوتبال شناور آشنا شده بود. او در دوران سرمربیگری خود، تاکتیک‌ها و اندیشه‌های استادش را بهبود بخشید. آژاکسی‌ها با میشل، به هفت قهرمانی داخلی و یک قهرمانی اروپایی رسیدند. تیم ملی هلند نیز با سرمربیگری میشل، قهرمان یورو و نایب‌قهرمان جام جهانی شد.

در دوران سرمربیگری میشل در آژاکس، یوهان کرایوف ابرستارۀ تیم بود. کرایوف فقید با کمک نبوغ سرشار خود در مستطیل سبز هنرنمایی می‌کرد. پست اصلی مرد شمارۀ چهارده، مهاجم بود؛ اما او در تمامی نقاط زمین دیده می‌شد.

اگرچه کرایوف و میشل توتال را ابداع نکردند؛ اما در تکامل و جهانی کردن این سبک نقش بسیار زیادی داشتند. به‌طوری که سبک بازی آژاکس در دوران میشل و کرایوف، با نام توتال فوتبال هلندی شناخته شد.

ارنست هاپل نیز همزمان با رینوس میشل، فوتبال شناور را در لیگ هلند اجرا کرد. او با اجرای این سبک در تیم‌های آدو دن هگ و فاینورد، موفقیت‌های زیادی را کسب کرد و بعدها، تیم ملی هلند را به فینال جام جهانی ۱۹۷۸ رساند.

یوهان کرایوف و بنیان‌گذاری توتال فوتبال در اسپانیا

یوهان کرایوف در نهمین سال حضور خود در آژاکس، با سران باشگاه و هم‌تیمی‌های خود، مشکل پیدا کرد. درنتیجه باشگاه را ترک کرد و به بارسلونا پیوست. کاتالان‌ها در آن زمان، مشکلات بسیار زیادی داشتند. سیزده سال از آخرین قهرمانی آنها در لیگ می‌گذشت و در این مدت، بارها از رئال مادرید شکست خوردند؛ اما با آمدن کرایوف، اوضاع به یک‌باره تغییر کرد.

بارسایی‌ها در فصل اول حضور کرایوف، قهرمان لالیگا شدند و رئال مادرید را با نتیجۀ ۵-۰ شکست دادند. یوهان کرایوف پس از آن قهرمانی تاریخی، چهار سال دیگر در بارسلونا بازی کرد و سپس به‌خاطر کهولت سن، این باشگاه را ترک کرد؛ اما این پایان کار کرایوف در اسپانیا نبود! او پس از اتمام دوران بازیگری خود، به فوتبال وفادار ماند و سرمربیگری خود را در آژاکس آغاز کرد. او پس از سه سال نشستن بر روی نیمکت آژاکس، به بارسلونا رفت.

کرایوف انقلابی بزرگ را در بارسلونا رقم زد. مرد نجات‌بخش فوتبال با استفاده از توتال، بارسلونا را هدایت کرد. بارسایی‌ها نیز با کمک توتال و کرایوف، به چهار قهرمانی پیاپی در لالیگا دست یافتند و نخستین قهرمانی اروپایی خود را نیز، جشن گرفتند.

برخلاف تصور بسیاری از افراد، یوهان کرایوف در دوران سرمربیگری خود از چینش ۳-۳-۴ برای اجرای توتال فوتبال استفاده نمی‌کرد؛ بلکه چینش انتخابی او، ۳-۴-۳ لوزی بود. به کمک این چینش، شاگردان کرایوف در تمامی نقاط زمین حضور داشتند و جابجایی منطقهٔ بازی آسان بود. همچنین این ترکیب یک ترکیب هجومی به شمار می‌رفت؛ اما با کمک توتال فوتبال و جابجایی سریع بازیکنان، کار دفاع هم به خوبی انجام می‌شد.

پس از یوهان کرایوف، نوبت به پپ گواردیولا رسید. گواردیولا از سال ۲۰۰۸، سرمربیگری تیم اصلی بارسلونا را برعهده گرفت. او نیز از تکنیک‌های استاد خود یعنی کرایوف فقید، پیروی و آن را در بارسلونا پیاده کرد؛ اما گوادیولا از نسخۀ تکامل یافته و جامع این سبک استفاده می‌کرد که با نام تیکی تاکا شهرت یافت.

در آن زمان لیونل مسی مرد شماره یک و هستۀ تیم برای اجرای تیکی تاکا بود. مسی جوان به لطف هوش بالا و مهارت بی‌نظیر خود، دستورات گواردیولا را به بهترین شکل ممکن در زمین اجرا کرد. وجود ستارگان دیگری مانند ژاوی، اینیستا، بوستکس و آلوز نیز کار را برای پپ آسان‌تر کرد. گواردیولا پس از چهار سال حضور در بارسلونا، با کوله‌باری از تجربه و افتخارات این باشگاه را ترک کرد.

تیم ملی اسپانیا نیز در اوایل دهۀ گذشته از فوتبال شناور استفاده کرد. در آن زمان بخش عمده‌ای از ستارگان بارسلونا به تیم ملی اسپانیا نیز دعوت می‌شدند. آنها تیکی تاکا را در مکتب گواردیولا یاد گرفته بودند و با اجرای آن در جام جهانی ۲۰۱۰، به فینال رقابت‌ها رسیدند. اسپانیا در فینال به مصاف مهد توتال فوتبال یعنی هلند رفت. بازی بسیار جذاب پیش رفت و در پایان با تک گل اینیستا به نفع اسپانیایی‌ها تمام شد.

جمع‌بندی

امروزه توتال فوتبال، بخشی از سبک بازی بسیاری از باشگاه‌های جهان است. در عصر جدید فوتبال، بازیکنان در طول یک مسابقه، چندین بار پست خود را تغییر می‌دهند؛ اما توتال صرفاً تغییر پست نیست! توتال جامع به معنای پاس‌کاری‌ها و جنب و جوش‌های متوالی بازیکنان در زمین است. بارسلونای گواردیولا، آخرین تیمی است که این سبک را ارائه داد و از آن نتیجه گرفت.

شاید دلیل اصلی فراموش شدن فوتبال شناور، عدم وجود بازیکنان جوانی مانند کرایوف، سیندلار و مسی باشد. بازیکنانی که ضریب هوشی بالایی داشته و طاقت ایستادن در یک نقطه را نداشته باشند!

دوست اسمارتینی!

• نظرت دربارۀ توتال فوتبال چیه؟ فکر می‌کنی چرا امروزه کمتر از این سبک استفاده می‌شه؟
• دیگه چه تیمایی رو می‌شناسی که از توتال استفاده کردن؟
• اگه بخوای کرایوف رو توی یه جمله توصیف کنی چی می‌گی؟
• نظرت دربارۀ مطالب فوتبالی و تاریخچه‌های اسمارتین چیه؟ اگه ایدهٔ جالبی توی ذهن داری به ما بگو تا اجراییش کنیم!
• پیشنهاد یا انتقادی داری؟ حتماً برای ما توی نظرات بنویس؛ ما همشو می‌خونیم!
• به نویسندگی علاقه داری و می‌خوای نوشتن برای کودک و نوجوان رو تجربه کنی؟ به بخش همکاری با ما برو و اطلاعاتت رو برای ما ارسال کن تا اگه همه‌چیز خوب پیش رفت، به تیم اسمارتین اضافه بشی!

بیشتر بخوانید:

لیست برتر: ۱۰ تا از بهترین آهنگ های بیلی ایلیش برای کسانی که تازه او را شناخته‌اند! – حباب
معرفی کتاب موش ها و آدم ها – اثری جذاب از اشتاین‌بک – ماهی
دیالوگ برتر: بهترین دیالوگ های انیمه توکیو غول – Tokyo Ghoul – سید متین فقهی
رسمی: روملو لوکاکو به چلسی پیوست – بازگشت ستارۀ بلژیکی به خانه! – سهیل کوهی اصفهانی